Herken je dit?
“Schat, kan jij iets lekkers maken voor vanavond, Bart en zijn nieuwe vriendin blijven eten…”
“Ehhhhh” stamel jij er nog net uit, gevolgd door een zachte “ja, ok” terwijl je diep van binnen eigenlijk een hele harde ’NEE’ hoort.
Bart – alleen al bij het horen van zijn naam, voel je de energie uit je lichaam sijpelen. Waarom moet hij nu net vanavond blijven eten, terwijl dinsdagavond eigenlijk jouw yoga avond is? Die ene avond in de week waarop je echt tijd neemt voor jezelf, voor yoga.
Eigenlijk zou je tegen je partner willen zeggen, dat het vanavond niet uitkomt.
Eigenlijk zou je tegen je partner willen zeggen, dat je Bart niet uit kan staan, omdat hij altijd zo onrespectvol over anderen praat.
Maar om de lieve vrede te bewaren, bel je je vriendin, om haar te vertellen dat je vanavond niet samen met haar naar de yoga gaat.
Eerlijk is eerlijk. In het begin van je relatie, wil je altijd je beste kant laten zien, toch? Je doet misschien dingen waarvan je denkt, ‘mwah’, maar alles voor de liefde en dus zeg je ‘ja’ tegen het meegaan naar die ene voetbalwedstrijd, of ‘ja’ tegen dat concert van die band waarvan je eigenlijk de muziek niet kunt verdragen. Je accepteert misschien zelfs die lompe opmerkingen die hij zo nu en dan maakt, om de vrede te bewaren. So far so good.
Maar als je maanden of zelfs jaren later nog steeds jezelf verstopt en niet echt jezelf kan zijn in je relatie, is er waarschijnlijk meer aan de hand.
Aanpassen en pleasen
Onlangs sprak ik nog met een dame bij mij in de praktijk en zij vertelde me dat ze eigenlijk ontzettend goed is in het aanpassen en in het pleasen van haar partner. Maar dat ze ook hierdoor het gevoel heeft, zichzelf kwijt te raken.
Ik legde haar uit, dat het normaal is dat je in het begin je er misschien ook goed bij voelt. Je vindt het immers fijn om goedkeuring en waardering van je partner te krijgen.
Maar wanneer je afhankelijk wordt van die externe validatie (waardering van buitenaf), dan gaat dat aanpassen je steeds meer energie kosten.
Het gaat er misschien zelfs voor zorgen dat je je eenzaam of schuldig voelt.
Jezelf verliezen in de relatie
En op den duur heb je het gevoel dat je jezelf ergens ‘along the way’ bent kwijtgeraakt.
Vraag jezelf af:
- Heb je moeite met grenzen stellen?
- Wil je overal controle over hebben?
- Voel je je ontzettend verantwoordelijk voor het geluk/welzijn van een ander, zelfs als dit ten koste gaat van jouw eigen behoeften?
- Vermijd je conflicten liever dan dat je ze aangaat?
Als je jezelf in bovenstaande punten herkent, dan kan het zijn dat je verstrikt raakt in een patroon van codependentie en het gevaar loopt jezelf te verliezen in de relatie.
Wat is codependentie?
Codependentie is wanneer je vaak zonder dat je het doorhebt je eigen gevoelens en behoeften aan de kant schuift voor anderen. Je vindt het oké om jezelf aan te passen en anderen te pleasen.
Het woord zelf betekent ‘medeafhankelijkheid’. Het houdt eigenlijk in dat je jouw eigen geluk laat afhangen van je partner en hoe die zich gedraagt. Dit legt een enorme druk op je om altijd maar te willen pleasen. Je bent constant bezig met alles wat je zegt, denkt en doet, alleen maar om je partner gelukkig en tevreden te houden.
En dit kan trouwens voorkomen in allerlei soorten relaties, niet alleen in de liefde, maar ook in familie, vriendschappen en op het werk. Het continu aanpassen en jezelf wegcijferen kan leiden tot een leeg gevoel van binnen en een gebrek aan verbinding met je eigen gevoelens en behoeften.
Het herkennen van codependentie is niet altijd makkelijk, vooral omdat het vaak al een gewoonte is geworden die je je hele leven hebt. Enkele signalen zijn onder meer dat je perfect de behoeften van anderen aanvoelt, moeite hebt met grenzen stellen, een sterke behoefte hebt aan goedkeuring van anderen en conflicten liever vermijdt.
Waar komt codependentie vandaan?
Codependentie is een overlevingsstrategie, die bijna altijd is ontstaan in de kindertijd. Merk je bij jezelf nou dat je vastloopt in patronen van codependentie, dan kan het zo zijn dat je een achtergrond hebt waarin emoties niet echt een plek kregen (emotionele verwaarlozing), of juist in overvloed aanwezig waren.
Misschien heb je altijd de last van anderen hun emoties op je schouders gedragen, of heb je zelf heftige dingen meegemaakt zonder dat er echt goed over werd gepraat. Een van je ouders, of allebei, was misschien emotioneel afwezig, of juist super overheersend met emoties, waardoor jouw eigen gevoelens er niet toe deden als kind.
Ook andere ervaringen die je eigenwaarde hebben aangetast, kunnen een rol spelen in het ontwikkelen van codependentie.
Negatieve effecten op je relatie
Je zult begrijpen dat deze patronen een negatief effect hebben op je relaties. Zowel met anderen als met jezelf. Het kan ervoor zorgen dat je emotioneel helemaal uitgeput raakt, te afhankelijk wordt en niet meer weet wie je zelf eigenlijk bent. En alsof dat nog niet genoeg is, kunnen codependente relaties ook een broeinest worden voor verslavingen, manipulatie en controle.
Bijvoorbeeld, als de partner verslaafd is aan alcohol, kan de codependente partner overmatig bezorgd zijn over het beheersen van de alcoholconsumptie van de ander, tot het punt dat hun eigen leven volledig wordt beheerst door de zorg voor de verslaafde partner.
Ook kan de partner manipulatieve tactieken gebruiken, zoals dreigen met zelfbeschadiging of suïcide als de codependente partner niet doet wat ze willen.
Daarnaast kan de partner eisen dat de codependente partner altijd beschikbaar is en geen tijd mag doorbrengen met vrienden of familie, waardoor ze geïsoleerd en afhankelijk worden.
Deze voorbeelden illustreren hoe codependentie kan leiden tot destructieve dynamieken in relaties, waarbij de codependente partner steeds meer gevangen raakt in een vicieuze cirkel van zorg en opoffering, ten koste van hun eigen welzijn.
Eenzijdig aan je relatie werken
Zie je bepaalde patronen terug in je relaties die je liever niet hebt? Neem eens de tijd om daarbij stil te staan.
Het doorbreken van codependentie is geen snel klusje, het vergt tijd en toewijding. Het begint met bewustwording en een grondige zelfreflectie om te achterhalen waarom je deze patronen hebt ontwikkeld en te werken aan het opbouwen van zelfvertrouwen en zelfliefde.
Kom je er niet uit? Ik help je graag zodat je minder aan jezelf twijfelt, meer zelfvertrouwen krijgt en meer van het leven kunt genieten. Ik geloof er namelijk in dat je jouw relatie met je partner en anderen kunt verbeteren door eerst de relatie met jezelf te onderzoeken. Ik zie je heel graag bij mij op de praktijk.